Ssaki, czy też mówiąc inaczej Mammalia, są zwierzętami, które zaliczać będziemy do jednej z obszerniejszych grup, a mianowicie kręgowców. Główne cechy charakteryzujące te zwierzęta, to gruczoły mlekowe u samic, rozmnażanie płciowe, obecność owłosienia na ciele, w postaci włosów, czy też futra oraz stała temperatura ciała, która potocznie określana jest mianem ciepłokrwistości (temperatura utrzymuje się w przedziale od trzydziestu sześciu do trzydziestu dziewięciu stopni Celsjusza). Cecha, którą jest stałocieplność pozwala ssakom prowadzić aktywny tryb życia w naprawdę szerokim zakresie środowisk, zarówno w terenach bardzo mroźnych jak i tych gorących. Zwierzęta te posiadają umiejętność przystosowania się do naprawdę trudnych warunków. Futro i jednocześnie pokłady tłuszczu chronią zwierzęta przed zimnem, natomiast potliwość przed nadmiernymi temperaturami. Część z tych cech posiada także człowiek, który klasyfikowany jest jako ssak. Z powodu ewolucji naszego gatunku część z nich jednak już nie występuje, gdyż jest niepotrzebna, między innymi większe pokłady tkanki tłuszczowej, czy też owłosienie całego ciała. Ssaki zaliczane są do jednej z liczniejszych gromad, pośród której najwięcej gatunków wyróżnić można wśród gryzoni, jest ich bowiem ponad dwa tysiące. Zaraz za nimi znajdują się jedyne z latających ssaków, a mianowicie nietoperze, w ich przypadku wyróżniamy ponad tysiąc unikatowych gatunków. Najmniejsza różnorodność występuje natomiast wśród słoniowatych. Ssaki to zwierzęta, które opanowały wszystkie ze środowisk. Najliczniejsze są ssaki lądowe, jednak spotkamy także latające oraz żyjące w wodzie.
Pochodzenie
Pochodzenie zwierząt, które obecnie zaliczamy do ssaków jest efektem stopniowego procesu ewolucyjnego, który trwał przez okres ponad siedemdziesięciu milionów kolejnych lat, a rozpoczął się w czasie permu, kiedy to pojawiały się pierwsze z gadów ssakokształtnych. W czasie trwania ery triasu istniały różne stworzenia, które przypominały dzisiejsze ssaki. Same ssaki pojawiły się jednak dopiero w czasie trwania jury. Najstarszy z nich, a mianowicie torbacz występował już sto dwadzieścia pięć milionów lat temu, kiedy żył także pierwszy ze znanych łożyskowców. Po sławnym wymarciu kredowym, kiedy większość z gadów zginęła, ssaki zyskały możliwość rozwoju z ukierunkowaniem na całkowicie nowe formy i zajmowanie całkowicie nowych dla siebie terenów, zajmowanych wcześniej przez większą ilość gadów. Rozwój ten przypada już na trzeciorzęd, pod koniec tego właśnie okresu istniały wszystkie ze znanych nam obecnie rzędów ssaków. Większość dowodów dotyczących pochodzenia i ewolucji ssaków stanowić będą skamieniałości. Przez wiele lat szczątki ssaków z mezozoiku oraz ich przodków w bezpośredniej linii były bardzo rzadkimi i fragmentarycznymi, jednak od połowy wieku dwudziestego zaczęły pojawiać się kolejne ważne odkrycia.
Definicja ssaka
W przypadku chęci zdefiniowania ssaka występować będą dwa osobne spojrzenia na te zwierzęta, żyjące gatunki definiuje się inaczej niż te wymarłe. Jedną z cech tych zwierząt jest posiadanie kłykci potylicznych. Są to powierzchnie stawowe znajdujące się w kości potylicznej, które pasować będą do najwyższych z kręgów ssaków. Inne kręgowce posiadają tylko i wyłącznie pojedyncze kłykcie. Wiele naukowców uważa dodatkowo, że ssaki i gady posiadają z sobą bardzo dużo wspólnego i posiadają wspólnych przodków w prostej linii, a podział jest raczej bardziej tradycyjnym i cały czas zachowywanym.
Szkielet
Szkielet w przypadku większości ssaków będzie wykazywał wysoki stopień skostnienia. Kości wchodzące w skład czaski połączone będą szwami w przypadku dorosłych osobników i tworzą jednolitą powierzchnią, natomiast u osobników młodych łączone są luźną błoną, ma to miejsce także w przypadku człowieka. Kośćmi wolnymi w całej czaszce będą tylko i wyłącznie kostki słuchowe oraz żuchwa. Jeśli chodzi o kręgosłup to dzieli się on na kolejne pięć odcinków, szyjny, piersiowy, lędźwiowy, krzyżowy oraz ogonowy. Ssaki za wyjątkiem niektórych gatunków posiadają siedem kręgów szyjnych, Między trzonami tychże kręgów znajdują się chrząstki międzykręgowe, gdzie pierwszy z nich to tak zwany atlas, drugi natomiast obrotnik, każdy z nich aż do siódmego pełni mniej, czy też bardziej ważną funkcję. Istotną rolę w przypadku szkieletu ssaków odgrywa uzębienie i szczęki. W przypadku niektórych gatunków takich jak mrówkojady, czy też kolczatki zęby nie będą występowały w ogóle. W przypadku pozostałych osadzone są w zębodołach szczęki, czy też żuchwy i składają się z korony oraz pojedynczych, czy też większej ilości korzeni.
Układ oddechowy
Elementarne części układu oddechowego w przypadku ssaków to przede wszystkim nozdrza, jamy nosowe, przewód gardzielowy, krtań, tchawica, oskrzela oraz jego zakończenie jakie stanowią płuca. Wejście do samej krtani zamknięte jest przez specjalnego rodzaju chrząstki. W przypadku niektórych ssaków tchawicy towarzyszyć będą worki powietrzne, które są swojego rodzaju rezonatorami głosu. W procesie wymiany gazowej obok ruchów żeber udział bierze także sama przepona. Wszystkie z ssaków oddychać będą tlenowo, gdzie gaz ten biorą bezpośrednio z powietrza. W ich budowie odnaleźć będzie można jednak ślady skrzeli, które są charakterystyczne dla ryb, są one bowiem naszymi odległymi przodkami.
Narządy zmysłów
Ssaki posiadają jeden z najwyższych poziomów rozwoju swojego układu nerwowego, a w szczególnej mierze mózgowia spośród wszystkich innych zwierząt. W mózgu stekowców na przykład będzie występowała wtórne sklepienie mózgowe, czyli jedna z części kresomózgowia, gdzie pierwszy raz pojawiło się u gadów. U łożyskowców półkule mózgowe łączyły będą się z tak zwanym ciałem modzelowatym. Kora mózgowa posiada różny stopień pofałdowania w zależności od samego organizmu, u ssaków owadożernych i wszystkich tych mniejszych mózg będzie gładki. Silnie pofałdowana kora mózgowa jest obserwowana w przypadku waleni i innych płetwonogich, najsilniej natomiast u człowieka.