Sfenodonty i amfisbeny

Współczesne gady są pozostałością po zwierzętach jakie żyły w erze mezozoicznej. Obecnie żyją cztery rzędy gadów, a pozostałe wymarły. Skóra gadów jest sucha, szorstka lub delikatna, która wytwarza rogowe tarcze lub łuski. Jest nieprzepuszczalna dla gazów i dlatego nie oddychają przez skórę. Miejsca styku łusek i tarczek są mało zrogowaciałe, co daje dużą ruchliwość. U krokodyli na przykład naskórek odrasta, a u jaszczurek i węży jest zrzucany w postaci wylinki. Mają pofałdowane płuca z wyjątkiem krokodyli. W karbonie nastąpiła ewolucja gadów na takie, jakie są obecnie. Większość z nich ma zęby, a w niektórych z nich, jak u węży, jest jad. Na ogół są zwierzętami lądowymi, chociaż wiele grup w mezozoiku żyło w wodzie i latało. Gady są jajorodne i jajożyworodne. Początek ssakom dała linia gadów synopsydowa, czyli tak zwane gady ssakokształtne. Obecnie gady są też jadowite, kolor zmieniają w zależności od środowiska w jakim żyją. Do gadów zalicza się jaszczurki, węże, żółwie, krokodyle, sfenodonty, amfisbeny.

Sfenodonty

To gady ryjogłowe o prymitywnej budowie, wymarłe. Są siostrzaną grupą łuskonośnych, jak jaszczurka, amfisben i węże. Mają zdolność odrzucania ogona w razie zagrożenia oraz poprzeczną szczelinę kloakalną. Przypomina wyglądem jaszczurkę. Występował na całym świecie. Obecnie jest reprezentowany przez hatteria zaliczanego do rodziny sphenodontidae, a pozostałe wymarły około sześćdziesiąt lat temu. Mimo wszystko istnieje możliwość odtworzenia mniej więcej ich dawnego wyglądu dla zbadania ich budowy i środowiska życia.

Amfisbeny

To gady łuskoskóre różni się od jaszczurek i węży. Ciało jest na całej długości takiej samej grubości, kształt robakowaty, wydłużony z łuskami ułożonymi w obręcze. Głowa klinowata, oczy ukryte pod zrośniętymi powiekami, a otwory nosowe ułożone ku tyłowi, w większości beznogie z jednym wyjątkiem. Żyją podziemnie, długość ciała około pół metra. Mają jedno płuco, ale zachowały lewe. Silnie skostniała czaszka, zredukowany pas barkowy i miedniczy. Odżywiają się owadami, jak mrówki, termity. Występują w klimacie tropikalnym i subtropikalnym. Zamieszkują południowo-zachodnią Europę, Bliski Wschód, Afrykę, Amerykę Południową i Środkową.